Theo tìm hiểu của PV, ngày 13/1/2021, bà Nguyễn Thị Thúy - Giám đốc sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Quảng Ninh ký Quyết định số 44/QĐ-SGDĐT phê duyệt gói thầu “Cung cấp thiết bị dạy học tối thiểu lớp 1 cho các trường tiểu học công lập”, thuộc dự toán Mua sắm thiết bị tối thiểu lớp 1 cho các trường tiểu học công lập; Mua hóa chất phục vụ công tác dạy và học cho các trường phổ thông công lập trên địa bàn tỉnh năm 2020.
Giá dự toán gói thầu là 42.708.205.000 đồng (Bốn mươi hai tỷ, bảy trăm lẻ tám triệu, hai trăm lẻ năm nghìn đồng), giá trúng thầu là 42.469.191.000 đồng (Bốn mươi hai tỷ, bốn trăm sáu mươi chín triệu, một trăm chín mươi mốt nghìn đồng). Số tiền tiết kiệm cho ngân sách Nhà nước sau đấu thầu là 239.014.000 đồng, đạt tỉ lệ 0,55%.
Đáng nói, khi nghiên cứu hồ sơ và tiến hành phân tích đơn giá các thiết bị trong gói thầu cũng như đối chiếu yêu cầu kỹ thuật, phóng viên nhận thấy có hiện tượng giá thành một số thiết bị có dấu hiệu đội giá lên cao hơn nhiều so với giá thị trường.
Đơn cử, bộ thiết bị dạy phép tính sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Quảng Ninh mua với giá 187.000 đồng. Khảo sát của phóng viên với cùng thông số yêu cầu kỹ thuật như vậy, một đơn vị có uy tín 20 năm cung cấp thiết bị trường học ở Hà Nội báo giá chỉ 39.000 đồng/bộ, chênh lệch 148.000 đồng/bộ. Với số lượng mua sắm tại gói thầu là 24.161 bộ thì chỉ tính riêng sản phẩm này, chênh lệch giá mua sắm của sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Ninh đã cao hơn giá thị trường là 3.575.828.000 đồng.
Bộ sa bàn giáo dục giao thông, sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Ninh mua sắm có dấu hiệu cao gấp 5 lần thị trường với giá dự thầu là 1.414.500 đồng. Bởi, theo khảo sát của phóng viên trên thị trường với cùng thông số kỹ thuật, sản phẩm có giá 285.000 đồng, chênh lệch trên 1 sản phẩm là 1.129.500 đồng. Với số lượng mua sắm 4.236 bộ, số tiền chênh lệch lên đến 4.784.562.000 đồng.
Một sản phẩm khác tại gói thầu này cũng có dấu hiệu đội giá rất cao so với giá thị trường, đó là giá vẽ (3 chân hoặc chữ A). Theo tính toán của phóng viên thì với số lượng mua sắm 5.409 cái, sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Quảng Ninh có thể đã mua đắt hơn so với giá thị trường khoảng 2.699.091.000 đồng. Bởi giá dự thầu của sản phẩm là 729.000 đồng còn giá thị trường là 230.000 đồng, với yêu cầu kỹ thuật giống nhau.
Bộ thiết bị dạy hình phẳng và hình khối sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Quảng Ninh mua với giá 200.000 đồng trong khi giá thị trường là 73.000 đồng. Chênh lệch trên tổng số lượng 24.035 bộ tại gói thầu có thể lên đến 3.052.445.000 đồng.
Một sản phẩm khác cũng đáng chú ý khi sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Ninh có thể đã mua cao gấp hơn 6 lần thị trường, đó là Triangle (Tam giác chuông). Theo khảo sát của phóng viên thì giá thị trường là 55.000 đồng còn giá dự thầu là 370.000 đồng.
Phóng viên mới chỉ rà soát ngẫu nhiên 6/51 sản phẩm tại gói thầu nhưng mức chênh lệch cao hơn giá thị trường đã có thể lên đến 14.687.423.000 đồng (Mười bốn tỷ, sáu trăm tám mươi bảy triệu, bốn trăm hai mươi ba nghìn đồng). Đây là một con số chênh lệch đáng suy ngẫm. Với 45 sản phẩm còn lại, liệu chênh lệch sẽ tới mức nào?
Để xác minh và làm rõ thông tin, PV tạp chí Đời sống và Pháp luật đã liên hệ tới lãnh đạo sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Quảng Ninh. Trao đổi qua điện thoại, Giám đốc sở Nguyễn Thị Thúy cho biết: “Trước đây cũng có việc, vì thế, tỉnh đã chỉ đạo thanh tra rà soát toàn bộ những nội dung như vậy rồi (PV đặt câu hỏi về dấu hiệu đội giá các thiết bị trong gói thầu Cung cấp thiết bị dạy học tối thiểu lớp 1 cho các trường tiểu học công lập – PV). Trong quá trình thanh tra rà soát sau này có kết luận của cơ quan thanh tra, chúng tôi sẽ cung cấp thông tin”.Tạp chí Đời sống và Pháp luật cũng tin rằng, sẽ không có chuyện nâng khống giá thiết bị để trục lợi ngân sách Nhà nước tại sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Ninh. Thiết nghĩ, cơ quan chức năng địa phương và Trung ương cần sớm vào cuộc thanh kiểm tra, làm rõ. Việc làm này không những minh bạch được thông tin mà còn xóa được điều tiếng cho chủ đầu tư, nhà thầu, đơn vị tham gia định giá gói thầu.
Trước đó, vào cuối tháng 6/2021, thông tin phát đi từ bộ Công an cho biết, Cơ quan Cảnh sát điều tra bộ Công an (C03) đã ban hành Quyết định khởi tố vụ án hình sự số 42/QĐ-CSKT-P9 về tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" xảy ra tại sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Quảng Ninh và các đơn vị liên quan, theo quy định tại Khoản 3, Điều 222, Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017. Được biết, loạt sai phạm diễn ra trong quá trình thực hiện các Dự án đầu tư trang thiết bị giáo dục cho các trường mầm non, tiểu học.
Bà Vũ Liên Oanh, cựu Giám đốc sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Ninh, cùng cựu Trưởng phòng Kế hoạch Tài chính Ngô Vui và 13 người bị điều tra sai phạm đấu thầu trang thiết bị giáo dục.
Luật sư Đặng Văn Cường (đoàn Luật sư TP.Hà Nội) từng trả lời báo chí liên quan đến vụ việc này cho biết: “Những hành vi vi phạm quy định về đấu thầu thì tùy thuộc vào tính chất mức độ của hành vi vi phạm, tùy thuộc vào hậu quả xảy ra mà người vi phạm sẽ bị kỷ luật, bị phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Cụ thể tội danh và hình phạt được quy định tại Điều 222 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.
Như vậy, trong vụ án nêu trên, cơ quan điều tra sẽ làm rõ hành vi của các bị can đã vi phạm quy định nào của luật đấu thầu; hậu quả của hành vi vi phạm gây thiệt hại đến tài sản của Nhà nước là bao nhiêu... làm cơ sở để tòa án xem xét, quyết định về tội danh và hình phạt.
Trường hợp phạm tội gây thiệt hại từ 1 tỷ đồng trở lên thì người vi phạm sẽ phải đối mặt với hình phạt cao nhất của tội danh này là phạt tù từ 10 - 20 năm. Với những người chủ mưu cầm đầu, thực hành tích cực, vai trò quan trọng, hưởng lợi lớn, không thành khẩn khai báo… thì có thể sẽ phải chịu mức chế tài nghiêm khắc, mức cao nhất có thể tới 20 năm tù”.
