hững gói thầu có dấu hiệu đội giá
Việc đấu thầu công khai, minh bạch các gói thầu là để đảm bảo chủ đầu tư lựa chọn được nhà thầu có năng lực tốt nhất thực hiện dự án, tiết giảm được tối đa cho vốn đầu tư. Hoạt động này nếu không chí công, vô tư thì sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy.
Theo thông tin công khai rộng rãi trên mạng đấu thầu quốc gia, theo Quyết định số 97/QĐ-PGD&ĐT ngày 17/6/2021 do ông Hà Mạnh Cường, Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Võ Nhai ký phê duyệt cho Cửa hàng thiết bị máy văn phòng Thu Hà trúng gói thầu “Mua sắm trang thiết bị dạy học tối thiểu lớp 6 (đợt 1) theo chương trình giáo dục phổ thông năm 2018”.
Trong đó, giá dự toán gói thầu là 1.985.185.500 đồng (Một tỷ, chín trăm tám mươi lăm triệu, một trăm tám mươi lăm nghìn, năm trăm đồng), giá trúng thầu là 1.980.660.000 đồng (Một tỷ, chín trăm tám mươi triệu, sáu trăm sáu mươi nghìn đồng). Số tiền tiết kiệm cho ngân sách Nhà nước vỏn vẹn 4.525.500, đạt tỉ lệ 0,2%.
Thoạt nhìn, tất cả đều có vẻ được thực hiện đúng theo quy định hiện hành dựa trên cơ sở pháp lý là luật Đấu thầu năm 2013; Nghị định 63/2014/NĐ-CP ngày 26/06/2014 quy định chi tiết thi hành một số điều của luật Đấu thầu về lựa chọn nhà thầu và Thông tư số 11/2019/TT-BKHĐT của bộ Kế hoạch và Đầu tư quy định chi tiết việc cung cấp, đăng tải thông tin về đấu thầu, lộ trình áp dụng lựa chọn nhà thầu qua mạng và quản lý, sử dụng giá trị bảo đảm, dự thầu, bảo đảm thực hiện hợp đồng không được hoàn trả.
Thế nhưng, khi nghiên cứu hồ sơ gói thầu và tiến hành phân tích đơn giá các thiết bị trong gói thầu, phóng viên nhận thấy Nhiều sản phẩm trúng thầu có giá cao gấp nhiều lần giá thực tế thị trường (so sánh cùng cấu hình, chủng loại, nguồn gốc xuất xứ và chi phí lắp đặt, bảo hành, thuế….).
Đơn cử, thiết bị âm thanh di động LAV PA-120 giá phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Võ Nhai mua là 24.990.000 đồng trong khi phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Hiệp Hòa chỉ mua với giá 5.000.000 đồng. Tivi TCL 55 inch 55P715 giá dự thầu là 29.980.000 đồng nhưng giá thị trường chỉ có 6.690.000 đồng.
Trước đó, vào ngày 13/5/2020, Chủ tịch UBND huyện Võ Nhai Hoàng Minh Hiền ký Quyết định số 1079/QĐ-UBND phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu số 2: Mua sắm thiết bị máy móc hỗ trợ dạy và học. Đơn vị trúng thầu là công ty Cổ phần Quốc tế đầu tư và Thương mại H3T (địa chỉ: tổ 1, phường Hoàng Văn Thụ, thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên), giao phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Võ Nhai mời nhà thầu đã trúng thầu đến ký hợp đồng. Gói thầu này có giá dự toán là 1.480.250.000 đồng.
Gói thầu này cũng nhiều thiết bị có dấu hiệu đội giá cao hơn giá thị trường, nguy cơ thất thoát số tiền lớn ngân sách Nhà nước. Ví dụ, bộ máy tính cấu hình 1 có giá tại gói thầu là 14.754.000 đồng, nhưng giá khảo sát của phóng viên là 11.900.000 đồng, chênh lệch trên tổng số lượng mua sắm 50 bộ là 142.700.000 đồng.
Camera thu hình vật thể (máy chiếu vật thể ) có giá tại gói thầu là 26.409.000 đồng nhưng khảo sát của phóng viên là 9.889.000 đồng. Với số lượng mua sắm 10 chiếc thì số tiền mà phòng Giáo dục và Đào tạo Võ Nhai có thể mua đắt hơn là 165.200.000 đồng.
Bàn để máy tính (gồm 1 bàn + 2 ghế ) phòng Giáo dục và Đào tạo Võ Nhai mua sắm giá 4.430.000 đồng/ bộ, thì giá thị trường là 2.258.000 đồng/bộ. Số tiền chênh lệch cao hơn giá thị trường khi mua sắm 50 bộ là 108.600.000 đồng.
Nhìn chung, các thiết bị trong hai gói thầu này đều có dấu hiệu bị nâng giá thành. Bên cạnh đó, khi nhiên các gói thầu trong năm 2020 và 2021, phóng viên nhận thấy điểm chung bất thường là giá trúng thầu rất sát giá dự toán, ảnh hưởng trực tiếp đến số tiền tiết kiệm cho ngân sách Nhà nước. Cụ thể, 8 gói thầu với giá dự toán là 27.206.208.500 đồng, ngân sách Nhà nước chỉ tiết kiệm được 115.047.700 đồng, đạt tỉ lệ 1%.
Giá sản phẩm cao do điểm trường xa?
Ông Phạm Đình Sỹ - chuyên viên tổ Giáo dục Trung học, phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Võ Nhai – trả lời các câu hỏi của phóng viên về dấu hiệu đội giá thiết bị trong các gói thầu kể trên cho biết: “Tất cả thông tin về gói thầu đều được công khai trên hệ thông đấu thầu Quốc gia. Còn về vấn đề mức giá dao động thì khi mua một sản phẩm nếu không bao gồm chi phí vận chuyển, chi phí lắp đặt, bảo hành 1 năm thì không bao giờ mua được với mức giá ban đầu”.
Giải thích cụ thể hơn về vấn đề phóng viên đặt ra là giá thiết bị chênh cao hơn so với giá thị trường, ông Sỹ cho hay, đơn vị khảo giá các sản phẩm thiết bị, tuy nhiên lại không mua được với mức giá ban đầu do phát sinh những chi phí như vận chuyển, chi phí lắp đặt, và thời gian bảo hành.
“Không thể mua sản phẩm với mức giá ban đầu, một phần do các điểm trường của huyện Võ Nhai xa hơn các điểm trường trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, mặt khác do quá trình vận chuyển khó khăn nên phát sinh thêm chi phí. Dự toán của gói thầu đều do UBND tỉnh phê duyệt, chứ huyện Võ Nhai không đủ thẩm quyền phê duyệt trong gói thầu này.
Sẽ là đúng chủ trương, pháp luật nếu gói thầu tại phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Võ Nhai tiết kiệm ngân sách cho Nhà nước, nhất là trong bối cảnh kinh tế khó khăn như hiện nay.
Theo ý kiến của bà Bùi Thị An - ĐBQH khóa XIII - về những gói thầu mua sắm trong lĩnh vực giáo dục có dấu hiệu đội giá, thì cơ quan thanh tra, kiểm toán cần phải làm rõ về quá trình tổ chức mời thầu và đấu thầu từ việc xây dựng đơn giá, lập dự toán, xây dựng giá gói thầu. “Nếu phát hiện có sai phạm, tiêu cực thì phải xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật hiện hành”, bà An đề nghị.
Thuận Nguyễn - Tuấn Linh
